عوامل عفوني مختلف اعم از باكتري ها، ويروس ها و انگل ها، مي توانند باعث درگيري دستگاه گوارش انسان و مشكلات متعدد ناشي از آن شوند. اين مشكلات مي توانند از يك خارش ساده شبانه بر اثر ابتلا به نوعي انگل، تا اسهال هاي وحشتناك تظاهر كنند. اما يكي از برجسته ترين مواردي كه در آن شعار معروف علم طب: " پيشگيري هميشه مؤثرتر از درمان است " صدق مي كند، همين مورد عفونت هاي گوارشي است.
دانش پزشكي، امروزه عامل انتقال بسياري از عوامل عفوني را اصطلاحاً Fecal- Oral (مدفوعي ـ دهاني) شناسايي كرده است كه يك گروه عمده از اين عوامل عفوني داراي اين ويژگي هستند كه پس از اجابت مزاج بر روي دست باقي مي مانند و بعداً در موقع غذا خوردن و از طريق دهان وارد بدن مي شوند و ايجاد بيماري مي نمايند .
از اين جهت امروزه در همه ممالك پيشرفته اولين اصل بهداشتي كه براي مقابله با عفونت هاي گوارشي به همگان (به خصوص كودكان) آموزش داده مي شود، شستشوي دست ها قبل از غذا خوردن و پس از اجابت مزاج است و به اين ترتيب تأثير نظافت دست ها در پيشگيري از گروه زيادي از بيمارهاي عفوني، باور نكردني است.
فرمان وضو كه در آيه شريفه 6 از سوره مباركه مائده در قرآن مجيد*، صادر شده است، به سادگي و صراحت امر به شستشوي دستان (تا آرنج) مي كند و 14 قرن پيش با بيان دستوري پيرامون نماز، پيام آور نكته اي مي شود كه علم بشري در آستانه قرن 21 به اهميت بيش از پيش آن، دست يافته است.
مقارنت اوقات نماز با سه وعده معمول غذايي (صبحانه و نهار و شام) يا حتي وعده هاي غذا هنگام روزه داري (سحر و افطار) سبب مي شود كه شخص نمازگزار، موقع انجام وضو (كه معمولا متعاقب اجابت مزاج نيز هست) خود به خود به شستشوي دست ها بپردازد و هر گونه عامل بيماري زاي عفوني را از دست هاي خويش بزدايد و در نتيجه موقع صرف غذا، هيچ عامل عفوني ناشي از دست هاي آلوده موفق به ايجاد بيماري در بدن او نشود.
*پي نوشت:
آيه 6 سوره مائده: " يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلاةِ فاغْسِلُواْ وُجُوهَكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَامْسَحُواْ بِرُؤُوسِكُمْ وَأَرْجُلَكُمْ إِلَى الْكَعْبَينِ وَإِن كُنتُمْ جُنُبًا فَاطَّهَّرُواْ وَإِن كُنتُم مَّرْضَى أَوْ عَلَى سَفَرٍ أَوْ جَاء أَحَدٌ مَّنكُم مِّنَ الْغَائِطِ أَوْ لاَمَسْتُمُ النِّسَاء فَلَمْ تَجِدُواْ مَاء فَتَيَمَّمُواْ صَعِيدًا طَيِّبًا فَامْسَحُواْ بِوُجُوهِكُمْ وَأَيْدِيكُم مِّنْهُ مَا يُرِيدُ اللّهُ لِيَجْعَلَ عَلَيْكُم مِّنْ حَرَجٍ وَلَـكِن يُرِيدُ لِيُطَهَّرَكُمْ وَلِيُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ "
ترجمه: "اي كساني كه ايمان آورده ايد، چون به نماز برخاستيد، صورت و دست هايتان را تا آرنج بشوييد و سر و پاهايتان را تا قوزك مسح كنيد و اگر جنب بوديد خود را پاك سازيد و اگر بيمار يا در سفر بوديد يا از جاي قضاي حاجت آمده بوديد يا با زنان نزديكي كرده بوديد و آب نيافتيد با خاكي پاك تيمم كنيد و صورت و دستهاي تان را با آن مسح كنيد، خدا نمي خواهد شما در رنج افتيد، بلكه مي خواهد كه شما را پاكيزه سازد و نعمتش را بر شما تمام كند، باشد كه سپاس گزاريد."
نويسنده : دكتر مجيد ملك محمدي
منبع
انجمن اسلام شناسی:
سایت تبیان